Προγράμματα Ψυχολογικής Προετοιμασίας: Θεωρία, έννοιες και εφαρμογές Νεκτάριος Α. Σταύρου Αθλητικός Ψυχολόγος Στο πλαίσιο του σύγχρονου αθλητισμού, τόσο οι προπονητές, όσο και οι αθλητές, αναγνωρίζουν το σημαντικό ρόλο των ειδικών επιστημόνων στη βελτίωση της απόδοσης των αθλητών. Στην κατεύθυνση αυτή ένας επιστημονικός κλάδος του οποίου η συνεισφορά στην αθλητική διαδικασία συνεχώς αυξάνεται είναι η αθλητική ψυχολογία (sport psychology). Ειδικότερα, η πλειοψηφία των προπονητών, των αθλητών, αλλά και ειδικών επιστημόνων του αθλητισμού αναγνωρίζει τη σημασία του ψυχολογικού παράγοντα στη μάθηση νέων ασκήσεων, στην αυτοματοποίησή τους και στην άριστη εκτέλεσή τους σε αγωνιστικές συνθήκες. Η αθλητική ψυχολογία μελετά τη συμπεριφορά των ανθρώπων που ασχολούνται με την άσκηση και τον αθλητισμό. Συγκεκριμένα, απευθύνεται όχι μόνο στους αθλητές, τους προπονητές, αλλά και στους γονείς των αθλητών, τους διαιτητές, τους καθηγητές Φυσικής Αγωγής, ενώ παράλληλα συνεργάζεται με φυσιοθεραπευτές, διαιτολόγους για την αντιμετώπιση θεμάτων / προβλημάτων του αθλητή. Ωστόσο, η συστηματική ψυχολογική προετοιμασία έχει λανθασμένα ταυτισθεί μόνο με κάποιο «πρόβλημα» του αθλητή (αγωνιστικό, στην προπόνηση, συμπεριφοράς, κλπ) ή μόνο με τον υψηλό αγωνιστικό αθλητισμό. Η άποψη αυτή είναι αποτέλεσμα ορισμένων λανθασμένων αντιλήψεων που συνοψίζονται στο γεγονός ότι οι ψυχολογικές δεξιότητες θεωρούνται αμετάβλητές, ενώ επίσης είναι αποτέλεσμα περιορισμένης γνώσης σχετικά με το αντικείμενο της αθλητικής ψυχολογίας. Επίσης, η λανθασμένη αντίληψη συνδυάζεται με την άποψη, συχνά, αθλητών και προπονητών ότι θα αναζητήσουν τη βοήθεια από τον αθλητικό ψυχολόγο όταν θα έχουν πρόβλημα. Παράλληλα πιστεύουν ότι θα μπορεί να τους παρέχει «γρήγορες» και «εύκολες», αν όχι μαγικές λύσεις στο πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζουν. Με βάση τις προαναφερθείσες αντιλήψεις και απόψεις, ως αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές, των προσωπικών εμπειριών και της εν' γένει φιλοσοφίας των αθλητών και των προπονητών είναι σκόπιμο να σημειωθούν τα ακόλουθα: (1) Στις προπονήσεις και τους αγώνες υπάρχει συνεχής αναφορά ή επίκληση ψυχολογικών παραγόντων που ίσως για ορισμένους αθλητές δεν είναι σαφείς ή απολύτως κατανοητοί πως επηρεάζουν τη συμπεριφορά και την απόδοση των αθλητών. (2) Οι ψυχολογικές δεξιότητες απαιτείται να αναπτύσσονται συγχρόνως με τις φυσικές δεξιότητες, διαφορετικά δημιουργείται «ανισότητα» που μπορεί να είναι πηγή "προβλημάτων" σε μεγαλύτερες αθλητικές ηλικίες, αφού συχνά ο αθλητής δεν μπορεί να ανταποκριθεί συναισθηματικά και να χειρισθεί αποτελεσματικά αυτό που βιολογικά μπορεί να εκτελέσει. (3) Η μη ανάπτυξη σε μικρές, κρίσιμες αναπτυξιακά, ηλικίες αποτελεσματικών τρόπων και τεχνικών προσαρμογής, αντιμετώπισης και επίλυσης "προβλημάτων" καθιστά πιο δύσκολη την ανάπτυξη ή αλλαγή τρόπων και τεχνικών αργότερα σε κρίσιμες, για την ιδανική απόδοση, ηλικίες, και (4) Ο αθλητής δύναται μέσω των προγραμμάτων ψυχολογικής προετοιμασίας να βελτιώσει το ψυχολογικό προφίλ ή ειδικά κάποιες επιμέρους παραμέτρους που θα συμβάλλουν στη κορυφαία απόδοση. Είναι κοινά αποδεκτό ότι τόσο οι προπονητές όσο και οι αθλητές «εξασκούν» τις ψυχολογικές τους δεξιότητες. Αυτό που πιθανά λείπει είναι η συστηματικότητα του σχεδιασμού, της υλοποίησης και της αξιολόγησης ενός προγράμματος ψυχολογικής προετοιμασίας, σε μια μορφή ανάλογη με εκείνη της φυσικής προετοιμασίας.
Comments are closed.
|
Categories
All
|